تهویه‌‌ی طبیعی و مناسب در طراحی بستر کمپوست امری ضروری است. تهویه، گرما و رطوبت ایجاد شده توسط گاو­ها و فرآیند کمپوست را از بین می‌­برد. تهویه­‌ی به صورت مناسب به طور کلی به حرکت طبیعی هوا در جایگاه گفته می‌شود. اما از تهویه­‌ی مکانیکی (فن­‌ها) نیز می­توان برای جلوگیری از ایجاد هوای راکد استفاده کرد. نیاز­های تهویه در هوای سرد و گرم متفاوت خواهد بود و این امر مستلزم جایگزینی تهویه‌ی طبیعی است (در تابستان بسیار باز و زمستان در باز با پرده). تهویه­‌ی طبیعی به شکل مناسب می‌­تواند با کنترل گرد و غبار و ذرات ریزی که ممکن است باعث مشکلات تنفسی، مشکل خنک سازی گاو­ها در تابستان و مشکلات خشک شدن سطح بستر شوند (که به تمیز نگه داشتن گاو­ها کمک می­‌کند)، سلامت و ایمنی گاو­ها را بهبود ببخشد.

دیوار­های جانبی

دیوارهای جانبی باید حداقل 3.5 متر بالاتر از دیوار حائل یا حاشیه­‌ی خارجی باشند. (تصویر 26). برای جایگاه­‌های عریض‌تر از 12 متر، ارتفاع 4 متری توصیه می­‌شود. به عنوان مثال، اگر یک جایگاه با عرض 12 متر دارای یک دیوار بتنی یک متری باشد، کل ارتفاع دیوار جانبی باید 4.8 متر باشد. برای حفظ تهویه‌­ی طبیعی کافی در شرایط استرس گرمایی، مساحت کل فضای باز یک دیوار جانبی جایگاه بادگیر به علاوه یک دیوار انتهایی حداقل 0.6 متر مربع برای هر گاو با هدف یک متر مربع برای هر گاو پیشنهاد شده است. اندازه ایده آل سطح کمپوست شده که با دیوار جانبی احاطه می‌شود، یک مربع به ازای هر گاو است. زیرا فرآیند کمپوست شدن مواد بستر گرما و رطوبت بیشتری تولید می­کند. جایگاه­‌های بسته با بستر کمپوست شرایط خنک سازی مناسب گاو­ها و تهویه­‌ی بستر را فراهم نمی­‌کنند (تصویر 27).

لبه­ سقف باید برابر با یک سوم ارتفاع دیواره­ کناری امتداد داشته باشند تا میزان خیس شدن ناشی از باران به حداقل برسد. ناودان­‌ها، ورود جریان آب حاصل از بارندگی به درون بستر و ایجاد محیط مرطوب را کاهش می‌­دهند (تصویر 28 و 29).

پرده‌­های دیوار کناری در به حداقل رساندن اثرات باد­های زمستانی و هوای نامساعد بر دمای کمپوست کمک می­‌کنند (تصویر 30). تهویه­‌ی بیش از حد زمستانی از دیوار­های جانبی باز با افت حرارت، باعث افزایش تبخیر رطوبت بستر کمپوست می­‌شود که ممکن است با تولید گرما­ی کمپوست جایگزین نشود. این دیدگاه با کمپوست سازی در شیارهای  باز متفاوت است. بستر­ کمپوست در مقایسه با کمپوست سازی در شیارهای هوای باز، سطح بیشتری برای تولید حرارت دارند. در زمستان برای جلوگیری از تبدیل شدن جایگاه به یک “جایگاه گرم” با غلظت زیاد میعان، مه، آمونیاک و پنومونی گاوها، باید پرده‌­های دیوار جانبی حداقل نیمی از دهانه­ برجستگی زیر پیشامدگی لبه­ بام را نگه دارند. سایه­ بان­ها ممکن است برای تشویق گاو­ها به توزیع درون جایگاه مفید باشند (تصویر 31).

شیب کمتر از 4:12 برای سقف جایگاه‌­ها، میزان تهویه‌ی­ طبیعی را برای هر گاو ، به ویژه در هنگام وزش باد­های آرام (کمتر از 19 کیلومتر در ساعت) کاهش می­‌دهد. مسطح بودن بیش از حد سقف در یک جایگاه وسیع، میزان تهویه­ طبیعی را محدود می‌­کند و به راحتی می­‌تواند توده­‌هایی از هوای گرم و مرطوب ایجاد کند. این رخداد بیشتر در زمستان هنگامی که هوای گرم و مرطوب در برابر سطوح سرد سقف به دام می‌­افتد، مطرح است.

جهت گیری جایگاه

جهت گیری شرقی غربی جایگاه، از نفوذ باد­های جنوبی تابستانی بهره می­‌برد و میزان ورود نور آفتاب بعدازظهر به جایگاه را کاهش می­‌دهد. همچنین این جهت‌گیری مدت زمان برخورد نور خورشید به داخل جایگاه و راهروی خوراک و گاو­ها را به حداقل می‌­رساند. باد­های غالب به دلیل محل زمین و موقعیت جایگاه در محوطه، می­‌توانند منطقه‌­ای یا ویژه­‌ی جایگاه  باشند. در چنین شرایطی، جایگاه باید به بهترین شکل ممکن جهت یابی شود تا باد تابستانی غالب عمود بر دیواره طولی باشد تا امکان تهویه­‌ی طبیعی و مناسب فراهم شود. ممکن است برای کاهش ورود نور خورشید به داخل جایگاه در بعدازظهر، نیاز به امتداد دادن لبه­ بام باشد.

دهانه هواکش

دهانه­ هواکش روی خرپشته حداقل7 سانتی‌متر به ازای هر 3 متر عرض سقف، با حداقل دهانه­ 30 سانتی‌متری برای جایگاه با عرض کمتر از 12 متر توصیه می­‌شود. هوا از طریق دیواره‌­های جانبی بادگیر در جایگاه جریان می‌­یابد و از طریق دریچه­ هواکش خرپشته و دریچه‌های روی  دیوار پشتی عبور می‌کند. اگر باد­های غالب عمود بر محور طولی باشند، عموماً هواکش‌­های خرپشته موثرتر هستند. دهانه­ با قابلیت بسته شدن روی خرپشته­ باید دور از بادهای غالب زمستانی تعبیه شود.

طرح­‌های جایگزین دهانه­ هواکش خرپشته را می­‌توان در نشریه­ ایالتی Penn، با عنوان Ridge Openings for Naturally Ventilated Dairy Shelters یافت. این طرح­‌ها نگرانی‌­های مربوط به ورود بارش به جایگاه از طریق دهانه هواکش روی خرپشته را برطرف می‌­کنند. طرح­‌های دیگر خرپشته به همراه مزایا و معایبشان در تصاویر 32 تا 40 آورده شده است. موقعیت جایگاه ممکن است جهت گیری دیگری را با توجه به زمین، هزینه­ آماده سازی جایگاه یا ساختمان‌های دیگر  تعیین کند. با طراحی کف، امتداد بام برای کاهش ورود نور خورشید و تهویه­‌ی مکانیکی برای برطرف کردن کاهش تهویه­‌ی طبیعی، می‌­توان بر معایب جهت گیری جایگاه غالب آمد.

تصویر 26) دیوارهای جانبی باز و بلند، تهویه­‌ی متقابل را به حداکثر می‌­رسانند. حداقل یک منفذ (دهانه­) 12 فوتی باید بین بالای دیوار حائل و پایین لبه­ بام جایگاه قرار داشته باشد.

تصویر 27) این جایگاه برای خشک شدن کمپوست و انتقال هوا، بیش از حد بسته است.

تصویر 28) برآمدگی­‌های لبه­ بام می­‌توانند به به حداقل رسیدن میزان ورود باد، بارندگی و نور خورشید به جایگاه کمک کنند.

تصویر 29) برآمدگی‌­های کوتاه لبه­ بام احتمال ورود بارش به بسته و ایجاد مناطق مرطوب را افزایش می­‌دهد.

تصویر 30) بادهای سردی که از سطح بسته می‌­وزند، به سرعت گرمای مورد نیاز برای کمپوست شدن را از بین می­‌برند. بنابراین، پرده‌­ها در زمستان توصیه می­‌شوند. پرده­‌ها باید حداقل در طرف با وزش باد غالب قرار گیرند.

تصویر 31) روکش پارچه‌­ای سایه بان  ممکن است به توزیع گاو کمک کند، به ویژه در جایگاه­‌هایی که جهت گیری آنها شمالی جنوبی است. سایه بان نباید جریان هوا را مسدود کند.

تصویر 32) دهانه­‌ی هواکش روی خرپشته با کلاهک دارای حداکثر جریان هوا با حداقل احتمال ورود باران به داخل ساختمان است.

تصویر 33) هوا در هواکش روی خرپشته با کلاهک تقریباً به اندازه سطح ایستاده جریان می‌­یابد و احتمال ورود بارندگی به داخل جایگاه کمتر است. این طرح بدون توجه به جهت باد، هوای بیشتری را از جایگاه خارج می‌­کند. اگرچه ممکن است هزینه­ این دریچه­ پشته بیش از طراحی سقف تغییر جهت داده باشد، اما مزایای متوجه بسته و عملکرد گاو به راحتی بیش از هزینه­ طول عمر جایگاه است.

تصویر 34) این جایگاه با طراحی منحصر به فرد از مهم­ترین اصول تهویه بهره می­‌برد. با این حال، انتهایکاملاً بسته شده به سالن شیردوشی ممکن است جریان هوا را محدود کند و برآمدگی­‌ها خیلی کوتاه هستند.

تصویر 35) طرح پیشنهادی هواکش روی خرپشته با کلاهک. سه اینچ دهانه (X) برای هر 10 فوت عرض ساختمان (حداقل دهانه 12 اینچی).

تصویر 36) این طرح­‌ها به غیر از خرپشته­ باز همه­ ویژگی­‌های طرح اول را دارند. این­ها از سقف تغییر جهت داده با دهانه‌ای به اندازه­ کافی بزرگ استفاده می­‌کنند که امکان خارج شدن هوا از بالای جایگاه را فراهم می­‌کند. عیب این موارد این است که وقتی باد به سمت دهانه می­‌وزد، ممکن است در ماه‌­های گرمتر و در هوای سرد زمستان، هوای گرم یا تهویه نشده را به داخل جایگاه برگرداند.

تصویر 37) یک سقف تغییر جهت داده، هنگامی که دهانه به اندازه­ کافی که در این جایگاه‌­ها نشان داده شده است، بالا باشد، می­‌تواند جریان هوای مناسبی را ایجاد کند. با این حال، جریان مناسب هوا فقط زمانی اتفاق می­افتد که باد از طرف بالاتر حرکت کند. وقتی باد به سمت دهانه حرکت می­‌کند، در واقع باد هوا را به داخل جایگاه باز می‌­گرداند. این طرح به طور کلی توصیه نمی­‌شود.

تصویر 38) طرح یک خرپشته­ تغییر جهت داده. 3 اینچ دهانه (x) برای هر 10 فوت عرض ساختمان (حداقل 12 اینچ). این طرح ترجیح داده نمی‌­شود.

تصویر 39) وقتی دهانه­ خرپشته­ تغییر جهت داده بسیار باریک باشد، طراحی جریان هوا از بالای جایگاه را محدود می­کند و به طور کلی توصیه نمی­‌شود.

تصویر 40) هر یک از این جایگاه‌­ها نقص طراحی یکسانی دارند. در هر کدام، دهانه­ خرپشته جریان هوا از بالای جایگاه را محدود می­‌کند.

فن‌­های گردشی

فن‌­های گردشی (سقفی یا جعبه‌­ای بزرگ) برای خشک ماندن بستر و اطمینان از سرعت کافی جریان هوا در جایگاه توصیه می­‌شوند (تصویر 41). بسیاری از فارم­‌ها، پنکه­‌های سقفی با قدرت بالا و سرعت کم را در بستر کمپوست خود نصب کرده‌اند و به نظر می‌­رسد که به خوبی عمل می­‌کنند (تصویر 42). هنگام نصب فن­‌ها، اطمینان از وجود فضای کافی برای تجهیزات کشاورزی با توجه به ارتفاعی که در زیر فن­‌ها کار می­‌کنند و جلوگیری از آسیب مهم است.

بدون فن­، گاوها ممکن است در قسمت­‌هایی که جریان هوای طبیعی در شرایط استرس گرمایی بیشتر است، تجمع کنند (تصویر 43). مطالعه دانشگاه Cornell نشان داد که گاو­ها هنگامی که دما از 26 درجه سانتیگراد فراتر می­‌رود، در مرکز جایگاه جمع می‌­شوند. تجمع دام­‌ها در یک قسمت، منجر به تجمع بیش از حد کود و ادرار و بی اثر شدن فرآیند کمپوست شدن ناشی از رطوبت بالا می­‌شود.

تصویر 41) فن­‌هایی که در موقعیت مناسب نصب شده­‌اند، به خنک شدن گاو­ها و خشک شدن مواد بستر کمک می‌­کنند. فن­‌ها باید برای تقویت جریان طبیعی هوا قرار گیرند و نه مداخله با آن. برای فاصله­‌بندی و قرارگیری فن‌­ها از توصیه­‌های سازنده پیروی کنید.

تصویر 42) فن­‌های با قدرت بالا و سرعت کم به بسیاری از بستر­های کمپوست اضافه شده. این فن­‌ها هوا را به خوبی در ناحیه­ وسیعی توزیع می‌­کنند.

تصویر 43) هنگامی که از تعداد فن­‌های بسیار کمی استفاده می­‌شود، نقاط راکد با جریان هوا­ی کم ایجاد می­‌شود. گاوها در این مناطق استراحت نخواهند کرد. در عوض گروهی جمع می­‌شوند یا در جاهایی که خنک‌­تر است، تجمع می­‌کنند. این تجمع استرس گرمایی را افزایش می­‌دهد و باعث ایجاد مناطق بیش از حد مرطوب و خشک می‌­شود و عملکرد کمپوست را مختل می­‌کند.

خواندن ادامه در قسمت بعدی

خواندن قسمت قبلی

دریافت فایل اصلی مقاله