تاریخچه تکامل مدیریت گاو و سلامت مزارع، بخش ششم

فرآیند شیردوشی

تکوین تاریخی گاوداری شیری ارتباط نزدیکی با تکوین شیردوشی دارد. روال شیردوشی یکی از پرزحمت‌ترین و دقیق‌ترین فرآیندهایی است که دریک گاوداری شیری وجود دارد و تقریباً 33 تا 57 درصد از کل کار انجام شده روزانه در مزارع را شامل می‌شود. دوشش دستی گاوها کار سختی بود و به نیروی کار زیادی نیاز داشت و مانعی بر سر راه کشاورزان بود که می‌خواستند گله و محصول خود را افزایش دهند. ضرورت افزایش بهره‌وری، از افزایش نیاز و تقاضا برای محصولات بیشتر برای تغذیه جمعیت رو به رشد در آن زمان نشات می گرفت. همه این عوامل و همچنین نیاز به محصولات ایمن و بهداشتی‌تر، منجر به ظهور اولین سیستم‌های مکانیزه شیردوشی در آغاز قرن بیستم شد. این سیستم‌ها به عنوان “کاتترهای شیردوشی” [1]شناخته می شدند.

علی‌رغم اینکه پیشرفت بزرگی برای آن زمان بود، با مشکلات بسیاری از جمله عفونت‌های غده پستانی و شیوع ورم پستان همراه شد که  می توانست به دلیل شیوه‌های بد شیردوشی که در آن زمان کمتر مطالعه یا شناخته شده بود، ایجاد شده باشد و باعث ایجاد ناراحتی در مصرف کنندگان شد.

با توسعه دستگاه‌های مکنده[2] در اواسط قرن بیستم، پیشرفت‌ بزرگی در سیستم‌های شیردوشی مانند “روتولاکتور[3]” در سال ۱۹۳۰ و سالن‌های تیغه ماهی[4] در نیوزیلند بدست آمد.

از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۴، مطالعات متعددی برای شناخت و درک عوامل اصلی ایجاد کننده ورم پستان وکنترل عفونت های باکتریایی انجام شد. چنین دانشی امکان بهبود کیفیت شیر ​​و ارتقای سلامت پستان را فراهم کرده است. این امر مزایای زیادی برای دامداران به همراه داشت که توانستند عملکرد و کیفیت شیر ​​را افزایش دهند. در اوایل دهه ۱۹۹۰ ، اولین سیستم‌های شیردوشی خودکار (AMS)  یا ربات‌های شیردوش، در هلند ارائه شد که یکی از بزرگترین پیشرفت هایی بود که صنعت گاوشیری تا آن زمان شاهد بوده است. این امر نه تنها به بهینه سازی زمان دامداران، بلکه به رفع کمبود نیروی کار که در بسیاری از مناطق جهان وجود دارد، پاسخ داد.

AMS انعطاف پذیری بیشتری از نظر زمان شیردوشی ارائه می‌دهد و به جای دو یا سه بار شیردوشی در روز که معمولاً در سیستم معمولی انجام می‌شود، امکان افزایش دفعات شیردوشی برای هر گاو را فراهم می‌کند. از آن زمان، بحث‌های زیادی بین دامداران و متخصصان این منطقه به وجود آمده است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که مزارع دارای AMS مقدار شیربیشتر با کیفیت باکتریایی بهتر تولید می‌کنند، و همچنین در نیروی کار صرفه جویی دارند.

این سیستم ها مستلزم هزینه های تعمیر و نگهداری بالاتر و همچنین نیازمند کارکنان متخصص است. مطالعه اخیر در یک مزرعه در بریتانیا، نشان داد که پس از نصب AMS، 13 % افزایش در عملکرد و 28 % کاهش در تعداد سلول های سوماتیک (SCC)  وجود دارد. بسته به مزارع، توانایی ربات‌ها در ارائه داده های متنوع در مورد سلامت و بهره‌وری حیوانات، قابل توجه است.

در آزورس بسیاری از مزارع دارای سیستم سیار شیردوشی در مراتع هستند و اجرای AMS هنوز رایج نیست. سیستم‌های شیردوشی متحرک به طور خاص و به طور سنتی در مزارع کوچک‌تر دیده می‌شود. به طور سنتی در آزورس، گاوها را دو بار در روز در مراتع می دوشند. شیر در مخازن غیر یخچالی حمل می‌شود و در محل جمع آوری صنایع لبنی محلی قرار می گیرد (تصویر 1).

از سوی دیگر، مزارع بزرگ‌تر آزورس سیستم‌های مبتنی بر مرتع را کنار گذاشته و سیستم‌های تولید سرپوشیده یا نیمه سرپوشیده با سالن‌ شیردوشی را انتخاب کرده‌اند.

تصویر 1 : مخزن شیر سیار غیریخچالی (ازورس)

جدا از سیستم شیردوشی به‌کار گرفته شده، داشتن تنظیمات کافی برای فشار خلا دستگاه در کنار روش درست و بهداشتی شیردوشی ضروری است. در مسیر این توسعه روش های مناسب شیردوشی معرفی شده است. کارهای معمول مانند پوشیدن دستکش، تمیز کردن پستان، خشک کردن سر پستانک، استفاده از  ضد عفونی سر پستانک پس از شیردوشی در کنار سایر روش ها جلوی انتشار بسیاری از عوامل بیماری زا را در دامداری می گیرد، در نتیجه بروز کمتر ورم پستان، کاهش رخداد عفونت های پستان و کاهش سلولهای سوماتیک، برخی از فواید اجرای این برنامه ها هستند که در آنها روش های درست شیردوشی بهداشتی و استفاده راهبردی از آنتی بیوتیک ها در زمان خشکی به‌کار گرفته شده است.

کنترل برنامه‌های تولید

کنترل برنامه های تولید در پیوند حرفه ای و همکاری بین دامپزشکان و دامداران و سایر متخصصین گله (مانند متخصصین تغذیه، مهندسین دامپروری)  امکان پذیر است. اگر از دامداران انتظار می رود که داده های سازمان یافته از رخداد روزانه و شاخص های تولید داشته باشند از دامپزشکان نیز انتظار می رود که به طور مداوم وضعیت تولیدمثلی گاوداری را مراقبت نمایند . این کنترل با بهره گیری از فناوری هایی که قابلیت ثبت اطلاعات جزئی و درست را داشته باشند امکان پذیر است.

در حال حاضر فناوری های جدید در بازار قابلیت مدیریت دقیق گاوداری ها  و کنترل موثر تولید را به‌وجود می آورند . دامپروری دقیق[5] (PLF) جدیدترین ابزار کمک به تولید است که به منظور افزایش تولید طراحی شده است. ضرورت فراهم کردن غذا برای دنیایی که به سرعت در حال رشد است نیاز به تولید یک غذای زودبازده، سالم و امن را بیشتر می کند. سیستم دامپروری دقیق از مراقبت مداوم از بازده محصولات مزرعه و سلامت حیوانات اطمینان حاصل کرده و در زمانی که مشکلی بروز می کند پشتگرمی برای دامداران است تا زمان عکس العمل در برابر مشکل را کاهش دهند. هدف اصلی دامپروری دقیق افزایش تولید دامداری، مبتنی بر رفاه، سلامت و نگهداری وضعیت محیط زیست است .

برنامه های تولید به شدت همراه با مدیریت دامپزشکی سلامت گله (VHHM) است و باید به شکل یک برنامه جامع و واحد اجرا شود.

مطالعه قسمت قبلی

منبع:
Medeiros, I.;Fernandez-Novo, A.; Astiz, S.;Simões, J. Historical Evolution of Cattle Management and Herd Health of Dairy Farms in OECD Countries. Vet. Sci. 2022, 9, 125. https://doi.org/10.3390/vetsci903012

[1] milking catheters

[2] Vaccume

[3] Rotolactor

[4] Herringbone  

[5] PLF: Precision livestock farming