امنیت زیستی مجموعه اقداماتی است که برای پیشگیری از ورود ارگانیسمهای عفونی به گروه یا گله و انتقال آن در میان دامها انجام میگیرد. روندهای امروز صنایع دامپروری ممکنست بصورت بالقوه باعث افزایش انتشار و افزایش میزان بیماریهای عفونی در گله شوند. بسیاری از این بیماریها اهمیت  اقتصادی داشته و در امنیت غذایی نقش دارند. پیشگیری از انتقال بیماریهای عفونی از گله ای به گله دیگر هم از دید اعتماد و اطمینان به تولیدات در فروش و هم بنا بردلایل اقتصادی برای صنعت دامپروری مهم است.

 اقدامات مدیریتی که برای پیشگیری از ورود عامل عفونی به گله انجام میشود را امنیت زیستی گویند.محدودیت زیستی (Biocontainment) مشابه امنیت زیستی (Biosecurity) است. محدودیت زیستی  اقدامات مدیریتی برای جلوگیری از انتشار عوامل عفونی بین دامها در یک گله یا اقدامات مدیریتی طراحی شده برای پیشگیری از باقیماندن عوامل عفونی در گله است.بابزرگتر شدن اندازه گله  و قرارگیری دامها  در مجموعه های متراکم , ممکن است  ورود و انتشار عوامل عفونی در گله آسانتر شود. با احتساب این رخداد گله های کوچک که در آنها  دام جدید وارد نشده یا کم وارد می شود و دامها آسوده هستند شیوع کمتری از بیماری ها را نشان می دهند و برای انجام برنامه های امنیت زیستی و محدودیت زیستی مناسب ترند.

تصویر: https://www.hendrix-genetics.com/en/news/strengthening-industries-health-goals-better-biosecurity/

استفاده از حروف اختصاری IRS (جداسازی، مقاومت، بهداشت) یکی از راههای کوتاه دستیابی به اصول امنیت زیستی و محدودیت زیستی است.

جداسازی:

بزرگترین خطر امنیت زیستی در زمان ورود دام جدید به گله شکل میگیرد. شیوع عوامل عفونی خاص از نگرانی هایی است که باید در گله در نظر گرفته شود. ورود دام جدید به گله باید همراه با بازبینی دقیق , غربالگری و قرنطینه برای بیماریهای عفونی باشد.برنامه ای برای نظارت معمول و سیستماتیک و بررسی گله برای حضور و ورود عوامل عفونی باید انجام شود که  مراحل اولیه جداسازی (isolation) هستند.

بسیاری  توجه ندارند که دامهای به ظاهر سالم میتوانند در مرحله پیش از پیدایش علایم (عفونی هستند ولی هنوز علایم بیماری را نشان نداده اند) یا مرحله حامل عفونت باشند. در هریک از این موارد حیوان ممکن است ارگانیسمهای عفونی را دفع کند ولی کاملا طبیعی  بنظر برسد. این ناقلان خاموش میتوانند عفونت را بویژه در زمانی که در مجاورت دامهای مستعد قرار می گیرند، بسادگی به سایر دامها انتقال دهند.

باید عوامل عفونی و ترشحات را دور از دامهای مستعد ، بویژه در گله هایی که دام جدید به آنها وارد میشوند نگه داشت تا به کاهش بیماری دامها و به حداقل رساندن ضررهای اقتصادی کمک شود.غربالگری دقیق و آزمون های مناسب میتواند به محدود کردن ورود دامهای جدید با شرایط عفونی ناخواسته کمک کند.دانستن محدودیتهای این آزمون ها  مهم است و با بکار گیری اینها همراه با داشتن تاریخچه کامل، دامپزشکان و متخصصان دامپروری می توانند قضاوتی علمی در مورد خطرات احتمالی ورود دام جدید به گله بنمایند.در بیشتر موارداین مرحله حیاتی به دلایل اقتصادی قبل از خرید مشکل بنظر رسیده و انجام نمی شود. غربالگری در مقایسه با هزینه های طولانی مدت وقوع بیماری کم و کاملا به صرفه است.در شکل  ایده آل بعد از غربالگری، برای ورود دام جدید باید حداقل دو هفته و یا چهار هفته قرنطینه صورت گیرد.تمام ترشحات دام، مدفوع، ادرار و مایعات کشنده بایستی از دامهای قرنطینه شده و دامهای سابق گله جدا شده و حتی الامکان ارتباط آب، هوا و غذا جدا باشد.

خیلی از بیماریهای حاد درطی ۲ تا ۳ هفته بروز می کنند و استفاده از برنامه های قرنطینه موثر میتواند خیلی از مشکلات امنیت زیستی را کاهش دهند. مدت قرنطینه میتواند برای غربالگری بیشتر دامها برای جستجوی  بیماری که در غربالگری اولیه ممکن است از دست رفته باشد، استفاده شود.

اقدامات تشخیصی یا برنامه های درمانی کامل برای دامهایی که پس از مدت کوتاهی بعد از خرید یا در زمان قرنطینه بیمار می شوند باید انجام گیرد.

ردیابی سریع و به موقع، و همچنین  درمان در زمان مناسب میتواند از شیوع و پراکنش عامل آلودگی در سطح گله جلوگیری کند.دیگر نواحی پرخطری که میتواند دام را در معرض آلودگی قرار دهد و باید ایزوله شود عبارت است از: تجهیزات مشترک برای خوراک، حمل و نقل و کود روبی ، لباس/چکمه، ناقلین زنده، تریلی ها و کامیون های حمل بار که خوب تمیز نمی شوند. همچنین حصارهای  مشترک، نمایشگاه و بازار هم از مکان های پرخطر هستند.

واحد ترویج دانشگاه پنسیلوانیا