تمامی چشم اندازهای قبلی دامپروری به طرف یافتن راهی جایگزین برای امور جاری و مشخص کردن راهبردهایی برای افزایش تولید و بهبود بازده در گله هدایت شده‌اند. با در نظر گرفتن این نکته تولید کنندگان و دامپزشکان برنامه‌های مدیریت و کارخود را باید بازنویسی کنند. این همان نگاهی است که با آن مدیریت دامپزشکی سلامت گله در تمامی جهان به کار گرفته شده است.
ایجاد مدیریت سلامت گله به شکل برنامه ی روزانه، حاصل تکوین خدمات دامپزشکی و دامپزشکی پیشگیرانه بوده است. توسعه دامپزشکی پیش گیرانه را می توان به چهار مرحله تقسیم نمود:
1. تشکیل خدمات دامپزشکی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم که بیشتر بر روی ریشه کنی بیماری های عفونی (مانند بروسلوز و سل) تاکید داشتند.
2. کلینیک های سیار از دهه 1640 برروی درمان تکی گاوها و بیماری های حاصل تولید، با بهره گیری آنتی بیوتیک ها تمرکز داشتند و از واکسیناسیون حیوانات برای کنترل بیماری ها استفاده می شد.
3. اشکال تحت درمانگاهی بیماری ها به عنوان فاکتورمحدود کننده بزرگی برای تولید گاوداری ها از اواسط دهه 1960شناسایی شد. دامپزشکان و دامداران برای نیل به این هدف برنامه های مدیریت ورم پستان و عدم باروری را به‌کار می گرفتند.
4. برنامه های سلامت گله از اواخر دهه 1980 در گله ها اجرا شد. این برنامه ها به منظور بدست آوردن سلامت عمومی گله که باعث افزایش رفاه و طول عمر گاوها می شود انجام شد.
در طی سه دهه گذشته، توسعه های زیادی در علوم (مانند علوم غذایی، آبستنی، اپیدمیولوژی و آسیب شناسی)، ابزارهای نوین فناوری (خودکار شدن سیستم ها، تولید و درمان درست، ثبت و استفاده آنلاین از اطلاعات)، تغییر ساختار گاوداری (گاوداری های بزرگ، افزایش تولید به ازای هر گاو، بهبود ژنتیک)، بهداشت عمومی (امنیت غذایی) صورت گرفته و نیاز بیشتر به تولید (تجارت شیر و محصولات لبنی، رفاه دام، و آثار منفی کمتر زیست محیطی از رهیافت های اصلی دامپرشکان بوده است. باید توجه داشت که در بسیاری از کشورهای جهان کنترل چرخه تولید غذا اجباری است. امروزه نگاه به بیماری های درمانگاهی و تحت درمانگاهی، در راستای تامین بهداشت حیوانات است. با به‌کار گیری مدیریت سلامت گله، محافظت حیوان و انسان از بیماری ها، بهبود رفاه و کاهش اثرات محیطی تولید شیر و محدود کردن استفاده از آنتی بیوتیک ها به عنوان اهداف اصلی درنظر گرفته می‌شود.
برنامه‌های مدیریت دامپزشکی سلامت گله در دهه 1970 در هلند آغاز شد و پایه آن ویزیت های از قبل مشخص شده و مرتب از گاوداری ها بود که در طی آن سرویس مشاوره و دنبال کردن تولید شیر، تولید مثل، پیشگیری از بیماری ها، سلامت زیستی، تغذیه، محیط زیست و رفاه حیوانات و بر خی دیگر جنبه ها بررسی می شد. در طی این ویزیت ها، دامپزشکان می توانند روش های جاری دامداران را با تحلیل روش کار، شناسایی نقاط قدرت و عوامل خطر در سطح گله را ارزیابی نمایند. هدف نهایی برنامه مدیریت سلامت گله تشویق سلامت حیوانات، افزایش تولید / بازده (با کاهش هزینه)، و پیشگیری از بیماری ها با شناسایی و در نظر گرفتن رفاه دام، سلامت غذا، بهداشت عمومی و پایداری زیست محیطی است.
برنامه های مدیریت دامپزشکی سلامت گله به طور داخلی مرتبط با برنامه تولید گله هستند. لوبلانچ و همکاران برنامه مدیریت سلامت گله را “رهیافتی پیوسته، اخلاقی، فعال، مبتنی بر داده و اقتصادی در گله‌ها به منظور پیشگیری از بیماری و تشویق بازده” در گله های شیری تعریف کردند. این تعریف در برگیرنده سلامت و بهداشت عمومی، رفاه حیوانات و پایداری زیست محیطی است. اجرای مدیریت سلامت گله و تکوین آن، مانند دیگر خدمات دامپزشکی، به طور اولیه با نیازهای صنعت شیری در قرن پیش هدایت شده و هنوز به سرعت با الگوی سلامت واحد همانگونه که در جدول آورده شده حرکت می کند.
با اجرای برنامه مدیریت سلامت گله، تغییری در نقش کلاسیک دامپزشکان با توجه کمتر به درمان یا مشاهده حیوانات بیمار و گذاشتن وقت اصلی برای مدیریت عمومی گله به‌وجود آمد. دراین برنامه ها، اولویت به جای درمان با پیشگیری است . این برنامه می تواند با سیستم تولیدی در هر دامداری اعم از نگهداری متراکم، مرتع یا ترکیب هر دو تطابق یابد. در حقیقت، گله هایی که برنامه مدیریت سلامت گله را اجرا می کنند تولید بیشتر به ازای هر گاو، کیفیت بهتر شیر با سلولهای سوماتیک کمتر را دنبال می کنند.
رخدادهای اصلی موثر روی تکوین دامپزشکی پیشگیرانه و مدیریت سلامت در گله‌های گاو شیری
| سال | رخداد |
| دهه 2010 | الگوی سلامت واحد استفاده و قابلیت دسترس به اطلاعات بزرگ ابری تولید 100000 کیلو گرم شیر درطول کل شیرواری گاو اجرای آزمایشی تحلیل و آنالیز خطر و نقطه بحرانی (HACCP) در گاوداری های شیری تولید و درمان درست (استفاده از حسگرهای فحلی، سیستم های پویا برای عیار سنجی اندوکرین) احتیاط در استفاده از مواد ضد میکروبی و مقاومت دارویی به‌کار گیری انبوه ابزارهای اطلاعاتی برای دامپزشکان و تولید کننده ها |
| دهه 2000 | چشم اندازهای جدید در رفاه گاو و دستورالعمل های اتحادیه اروپا و قوانین ملی تکمیل علوم دامپزشکی و دامپروری با به‌کار گیری رهیافت جمعیتی در دامداری تمرکز بر دوره انتقال ابزارهای جمعیتی که در گاوداری به‌کار گرفته می شوند. بهبود ژنتیک در صفات وابسته ، از جمله باروری (تداوم و فاصله گوساله زایی) و سلامت در کنار تولید شیر لقاح خارج جنینی، انتقال جنین و تخمک گذاری های چند باره بهینه سازی سلامت و کاهش استرس با توسعه تغذیه مراقبت مداوم، برنامه های حفاظت زیستی مناسب، برنامه های پرتراکم و درست واکسیناسیون |
| دهه 1990 | برنامه های هم زمانی تخمک گذاری با به‌کارگیری تلقیح مصنوعی در زمان ثابت در گله ها ( پروتکل های OVSYNCHو مشتقات آن) مدیریت گوساله و جایگزینی تلیسه ها سیستم های اتوماتیک شیردوشی (اولین سیستم تجاری در هلند در سال 1992 بکارگرفته شد) بزرگ کردن گاوها و افزایش تولید شیر در یک شیرواری استفاده از اولتراسوند و ارزیابی هورمونی (تست پروژسترون شیر، گلیلو پروتئین ها وابسته به آبستنی) |
| دهه 1980 | شمارش سلولهای سوماتیک (SCC) و میکروبیولوژی شیر بلافاصله در زمان خروج از سرپستانک یا در تانک شیر، به عنوان شاخص هایی از بروز اورام پستان اجرای برنامه های سلامت گله و جلوگیری از پخش بیماری ها (هلند و آمریکا) |
| دهه 1970 | برنام های مرسوم ژنتیک به منظور افزایش تولید شیر و ثبت اطلاعات |
| دهه 1950 | استفاده از کامپیوتر به عنوان ابزار مدیریتی در گله |
| 1906 | اولین سیستم ثبت اطلاعات شیر در آمریکا بنیاد گذاشته شد |
| 1895 | اولین گزارش در مورد ثبت داده های تولید شیر حاصل از یک اتحادیه دامپروری در دانمارک |
منبع:
Medeiros, I.;Fernandez-Novo, A.; Astiz, S.;Simões, J. Historical Evolution of Cattle Management and Herd Health of Dairy Farms in OECD Countries. Vet. Sci. 2022, 9, 125. https://doi.org/10.3390/vetsci903012
