تمیز کردن پستان قبل از شیردوشی، فرصت ورود ارگانیسم‌های محیطی به شیر خام و آلودگی شیر را کاهش داده و این احتمال را که بافت پستان در معرض حمله‌ی ارگانیسم ها قرار گیرد، کمتر می‌کند.
اغلب میکروارگانیسم‌هایی که بر روی سطوح خارجی بافت پستان و سرپستانک وجود دارند، شامل کلیفرم‌های موجود در آب، خاک و مدفوع (اشرشیا کلای، انتروباکتر ائروژنز[۱]، گونه های کلبسیلا[۲])، استرپتوکوکوس‌ها (به طور عمده استرپتوکوکوس یوبریس)، استافیلوکوک‌ها، ارگانیسم‌های کورینه فورم[۳]، باسیل ها[۴]، مخمر و قارچ هستند.
ضدعفونی مداوم سرپستانک پس از شیردوشی، به میزان زیادی جمعیت ارگانیسم‌های روی پوست سرپستانک را کاهش می‌دهد. با این وجود، چنین روش‌هایی تقریبا بر روی جمعیت باکتریایی به دست آمده از گاوهایی که در محیط آلوده می‌خوابند، یا به سبب تماس با دست‌های شیردوش، آب شست و شو و یا پارچه ها، آلوده شده‌اند، هیچ تاثیری ندارد.
پوست مرطوب نسبت به پوست خشک جمعیت باکتریایی بیشتری را به درون شیر منتقل می‌کند. روش‌های مختلف آماده سازی پستان قبل از شیردوشی به طور قابل توجهی کیفیت شیر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مطالعات صورت گرفته کمترین آلودگی شیر، در حالتی گزارش شده است که، سرپستانک‌ها با آب تمیز شده و سپس به طور کامل و با حوله‌های کاغذی مجزا، خشک شدند، یا در زمانی که یک ماده ضدعفونی کننده برای سرپستانک‌ها به کار برده شده و سپس خشک گردیده است. ضدعفونی سرپستانک پیش از آماده سازی آن برای دوشش، با استفاده از روش غوطه ور سازی سرپستانک، میزان آلودگی‌های داخل پستانی ناشی از عوامل بیماری زای محیطی را تا ۵۰ % کاهش می‌دهد.
معمولا در دامداری‌ها، شستشوی سرپستانک بدون خشک کردن آن انجام می‌شود. این عمل اثر زیان باری بر روی کیفیت شیر داشته و باعث افزایش خطر بروز ورم پستان کلیفرمی و ورم پستان با عامل عفونی استرپتوکوکوس یوبریس می‌شود. زیرا این باکتری‌ها اغلب قبل از شیردوشی بر روی بافت سرپستانک حضور دارند و ممکن است، در هنگام شیردوشی با آب به راس سرپستانک وارد شوند.
رویکردهای اساسی جهت آماده سازی گاوها برای شیردوشی باید شامل موارد زیر باشد:
الف- گاوهایی (کارتیه های پستان)که شیر غیر طبیعی دارند، شناسایی کرده و شیر آن‌ها را دور بریزید. این شیر مناسب مصرف انسان نیست و نباید با شیر گاوهای سالم مخلوط شود. در بسیاری از کشورها این موضوع به وسیله مقررات رسمی اجرا می‌شود.
بررسی شیری که در ابتدا از پستان گاو خارج می‌شود، روشی است که برای شناسایی شیر غیر طبیعی قبل از اتصال سرپستانک به دستگاه شیردوشی استفاده می‌شود. گرچه فیلتر کردن شیر، ذرات بزرگتر خاک و رسوبات را حذف می‌کند، اما به علت این که نمی‌تواند باکتری‌ها را جدا کند، جایگزین مناسبی برای روش‌های ذکر شده نیست و در یک دامداری با هدف تولید شیر خام با کیفیت خوب، کارآمد نیست.
ب- پوست سرپستانک را تمیز و ضدعفونی کنید. این کار باعث کاهش آلودگی شیر خام می‌شود. اگر یک ماده ضدعفونی مورد تایید به آب شست و شو اضافه شود، تاثیر شستن سرپستانک بر کاهش بار میکروبی، افزایش می‌یابد. علاوه بر این، شستشوی سرپستانک ها یک دقیقه قبل از شیردوشی، محرکی برای رفلکس خروج شیر است.
تماس سرپستانک‌ها با دست شیر دوش در حین شست و شو در چاله ی شیردوشی امری اجتناب ناپذیر است. این کار ارگانیسم‌های بیماری زا را بین سرپستانک ها و بین گاوها منتقل می کند. برای به حداقل رساندن این انتقال، این امری ضروری است که یک ماده ضدعفونی کننده در محلول شستشو گنجانده شود، یک پارچه تمیز یا حوله کاغذی برای هر گاو استفاده شود و دست های شیردوش قبل از آماده سازی هر گاو برای شیردوشی شسته و خشک شوند. برای این کار استفاده از دستکش پلاستیکی نیز توصیه می شود، اما پوشیدن دستکش، به وسیله شیردوش ها، به ویژه در آب و هوای گرم کمتر پذیرفته می شود. ماده ضدعفونی کننده ای که معمولا در این بخش کار استفاده می شود، کلر با غلظت ppm 100-300 یا یدوفور با غلظت بین ۲۵ و ۷۵ ppm است. برای آماده سازی پیش از دوشش سرپستانک پارچه یا حوله آغشته به مواد ضدعفونی کننده نیز موثر گزارش شده است و بهتر است حوله یا پارچه، به صورت انفرادی برای هر گاو استفاده شود.
ج- روش مکملی برای آماده سازی سرپستانک و بافت پستان پیش از دوشش، در ایالت متحده آمریکا توسعه یافته، که به طور عمده باعث کاهش بروز ورم پستان محیطی شده است. در این روش، ضدعفونی سرپستانک پیش از دوشش به وسیله غوطه ور سازی یا اسپری کردن مواد ضدعفونی کننده بر پایه کلر یا یدوفورها (معمولا در غلظت های پایین تر نسبت به ضدعفونی پس از شیردوشی) انجام می‌شود.
ترکیبات کلر (در انگلستان) برای ضدعفونی سرپستانک پیش از دوشش با غلظت ppm 20000 و یدوفورها با غلظتی بین ۱۰۰۰ و ۲۵۰۰ ppm استفاده می شوند. هم چنین کلرهگزیدین با غلظت ppm 1100-5000 (در اسپانیا، ایالت متحده آمریکا و کانادا)، LDBSA با غلظت ppm 19400 (در ایالت متحده آمریکا و دانمارک) و دی اکسید کلر و اسید هیپوکلریک با غلظت ppm 30000 (در ایالت متحده آمریکا و دانمارک) از دیگر ترکیباتی هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نیسین[۵] یک باکتریوسین[۶] ضد میکروبی پروتئینی است، که در فرانسه استفاده می‌شود. در ضدعفونی پیش از دوشش، باید کل سطح سرپستانک که قبلا تمیز شده است به ماده ضدعفونی آغشته شود. پس از حداقل ۱۰ ثانیه، سرپستانک می‌بایست با یک حوله کاغذی خشک شود، تا مواد ضدعفونی اضافی پاک شوند. این نکته حائز اهمیت است که غوطه ور سازی یا اسپری کردن ماده ضدعفونی پیش از دوشش، جایگزین تمیز کردن و شستشوی سرپستانک‌ها نخواهد شد و به عنوان مکملی برای آماده سازی پستان برای شیردوشی معرفی می‌شود.
تعداد باکتری‌هایی که از پستان آلوده به شیر وارد می‌شوند، به ویژه در موارد ورم پستان بالینی، ممکن است بیش از ۱۰۹ در هر میلی لیتر باشد. حتی یک مورد از ورم پستان در گله‌ای با اندازه متوسط، می تواند به طور قابل توجهی تعداد باکتری های شیر مخزن را افزایش دهد. سرپستانک‌های کثیف منبع اصلی آلودگی شیر با مواد خارجی قابل رویت یا رسوبات هستند. در این حالت ممکن است، شمارش باکتریایی در شیر نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ کلونی در هر میلی‌لیتر شود. سرپستانک‌های به شدت خاکی و نشسته ممکن است میزان شمارش غیرقابل قبولی در شیر ایجاد کند. با این حال، هنگامی که گاوها در آب و هوای خشک در مرتع هستند، شمارش باکتریایی شیر از سرپستانک‌های شسته نشده ممکن است کمتر از ۱۰۰ کلونی در هر میلی‌لیتر باشد.
[۱] Enterobacter aerogenes
[۲] Klebsiella spp
[۳]coryneform organisms
[۴] bacilli
[۵] Nisin
[۶] bacteriocin
