پاسخ گاو به محدودیت زمان خوابیدن
حتی زمانهای کوتاهی که خوابیدن گاو در جایگاه محدود، میشود منجر به پاسخ منفی حیوان میشود. جنسن و همکاران (2005). با ارزیابی پاسخ گاوها در طول زمان[1] متوجه شدند که حتی با هل دادن تلیسههای آبستن به مکانی برای خوابیدن، با خوابیدن کمتر از 12 تا 13 ساعت کنار نیامده و در مقابل آن انعطاف نشان ندادند. مونکسگارد و همکاران (2005) با محدود کردن دسترسی به جایگاهی برای استراحت، تغذیه یا معاشرت گاو، نشان دادند که زمان استراحت در این جایگاه نسبت به سایر رفتارها افزایش مییابد که نشان دهنده اولویت بیشتر گاوها برای خوابیدن است. پس از محدودیت خوابیدن گاوهایی که 2 تا 4 ساعت ایستاده بودند، گاوها اندامهای خود را بیشتر جابهجا کرده و حرکات سر، تغییر وزنگیری و کاهش نشخوار نشان دادند. بلافاصله پس از برداشت محدودیت، حتی در گاوهایی که تنها 2 ساعت محرومیت از خوابیدن داشتند، تا 40 ساعت بعد ازآن نتوانستند مشکل را به طور کامل جبران کنند. به همین ترتیب، متز (1985) گاوهای شیری را به مدت 3 ساعت از خوابیدن و تغذیه محروم کرد و نشان داد که پس از آن، گاوها ترجیح میدهند زمان خود را به جای تغذیه به خوابیدن اختصاص دهند، درنتیجه گاوها تمایل زیادی به خوابیدن دارند و اولویت آنها به جای تغذیه جبران استراحت است. این یافته در مطالعات اخیر در گاوهای پر شیر با محرومیت 4 ساعته از خوابیدن و تمایل بیشتر به استراحت نسبت به تغذیه پشتیبانی شده است.
تاثیرات رفتاری و فیزیولوژیکی گاو به استراحت ناکافی
در سایر مطالعات، برای بررسی سایر تأثیرات رفتاری و فیزیولوژیکی استراحت ناکافی، از محدودیت خوابیدن طولانیتری استفاده شد. در یکی از این مطالعات، کاهش غلظت هورمون رشد در گردش، افزایش فرکانس تغییرات رفتاری، افزایش دفعات لمس با دهان و افزایش سطح غلظت پایه هورمون آدرنوكورتيكوتروپين خون درگاوهایی که به مدت 3 هفته، 2 دوره 7 ساعته در روز از خوابیدن محروم بودند نشان داده شد. در مطالعهای مشابه بر روی گاوهای نر جوان، تغییرات رفتاری ناشی از فشار جسمی و محدودیت خوابیدن، همراه با تغییر در محور غده فوق کلیوی هیپوتالاموس-هیپوفیز مشهود بود. در مطالعهای دیگر، با محدودیت خوابیدن 16 ساعته در روز، محور غده فوق کلیوی هیپوتالاموس- هیپوفیز طی 7 روز تغییر یافت، اما در مدت زمان مشابه با محدودیت غذا خوردن متوسط و 75 درصدی، چنین تغییری مشاهده نشد. این مسئله بر دشواری جبران زمان استراحت از دست رفته در مقایسه با زمان تغذیه تأکید میکند. یکی از سازشهای معمول در هنگام کاهش زمان تغذیه یا رقابت غذایی، این است که گاوها میزان تغذیه خود را افزایش دهند. متأسفانه، گاوها به محض خوابیدن نمیتوانند میزان استراحت را افزایش دهند و هیچ سازگاری مشابهی برای جبران زمان از دست رفته خوابیدن وجود ندارد.
بررسی کیفیت استراحت گاو
سایر مطالعات به جای ساعات استراحت، با تمرکز ویژهای روی خواب، به کیفیت استراحت توجه کردهاند. در اوایل مطالعات روی خواب، از الکترودهای تهاجمی کاشته شده در مغز استفاده میشد که حرکت گاو را محدود میکرد، اما در مطالعات جدیدتر، از یک الکتروانسفالوگرام غیر تهاجمی با الکترودهای متصل به سطح پوست استفاده کردهاند، که باعث آزادی رفتار بیشتر و ارزیابی دقیقتر میشود. سه دسته از خواب در این مطالعات تعریف شده است: (1) خواب با حرکت سریع چشم که گاو خوابیده است و قادر به بلند کردن سر یا نشخوار کردن نیست و اغلب به حالت جناغی دراز کشیده و سر را به عقب برگردانده است، (2) خواب بدون حرکت سریع چشم که گاو دراز کشیده و سرش را بلند کرده اما بیحرکت است، و (3) چرت زدن، که به نظر میرسد یک حالت متوسط بین خواب بدون حرکت سریع چشم و بیدار بودن است. اگرچه کل زمان خواب تنها 3 تا 4 ساعت در روز از بودجه کل زمان گاو را تشکیل میدهد اما کمبود خواب یکی از مولفههای مهم محدودیت خوابیدن است که ممکن است اثری افزایشی و مخرب بر سلامتی و بهره وری داشته باشد.
نتیجه گیری
مطالعات فوق الذکر نشان میدهند که محدودیت خوابیدن بر آسایش گاوهای نگهداری شده در جایگاه اثر منفی دارد، و هنگامی که گاوها نتوانند به میزان کافی استراحت کنند تغییرات رفتاری و فیزیولوژیکی قابل توجهی ایجاد میشود که ممکن است بر طول عمر آنها تأثیر بگذارد. با این حال، در مورد اثرات استراحت کافی در گاوهای شیری بالغ نگهداری شده در جایگاه اتفاق نظر وجود ندارد.
در انواع سیستمهای مدیریتی و جایگاهها، بودجه زمانی گاو شیری تحت کنترل زمان تغذیه و استراحت قرار دارد. گاوهای مرتعی، معمولاً حدود 8 تا 9 ساعت در روز را صرف چریدن و به طور متوسط 7 تا 11 ساعت در روز را صرف استراحت میکنند. هنگامی که گاوها در جایگاه بسته قرار دارند و با TMR تغذیه میشوند، در مقایسه با چرا کردن زمان غذا خوردن به 3 تا 5 ساعت در روز کاهش مییابد، در 3 تا 5 ساعت زمان باقی مانده گاو آزاد است پس از زمان شیردوشی به انجام سایر فعالیتهای مهم، از جمله استراحت، معاشرت، فعالیت و نوشیدن بپردازد. با توجه به اینکه گاوها هنگام ایستادن در جایگاه فری استال، معمولاً به جای خاک روی سطح سخت بتنی قرار دارند، انتظار میرود که حداقل مقداری از زمان اضافی را به استراحت بپردازند.
مطالعاتی که بر روی گاوهای شیری نگهداری شده در تاسیسات فری استال در بیش از 10 گله انجام شده است، رفتار استراحت را با طیف وسیعی از زمان خوابیدن گله از 10.3 تا 12.0 ساعت در روز گزارش میکنند. در این مطالعات گاوهایی که به این میزان از استراحت دست مییابند به طور متوسط در روز، 10 دفعه با میانگین مدت زمان 1.2 ساعت، استراحت میکنند. این دامنه در هنگام خوابیدن کمی بیشتر است اما شاید با آنچه در گلههای مرتعی مشاهده میشود، تفاوت زیادی نداشته باشد. به طور معمول، زمان خوابیدن درون گله میتواند از 4 تا 18 ساعت در روز متفاوت باشد. این امر بازتابی از گاو و عوامل مربوط به جایگاه و مدیریت است که ممکن است به طور مثبت و منفی بر رفتار استراحت تأثیر بگذارد. بنابراین، برای درک کاملتر اثر آسایش گاو بر طول عمر و تعریف آنچه شکل دهنده استراحت بهینه برای گاوهای شیری درسیستم بسته مهم است باید تأثیر این عوامل را در نظر بگیریم.
منبع:Symposium review: The impact of management and facilities on cow culling rates – ScienceDirect
[1] Reward duration methodology