کودروبی در گاوداری

امنیت زیستی در دامداری: چگونه کنترل رفت و آمد و بهداشت را در دامداری مدیریت کنیم؟

عناوین مقاله
1 دقیقه برای مطالعه

اجرای برنامه امنیت زیستی در دامداری ها به این معناست که اقداماتی در گله یا دام سالم به منظور کاهش احتمال آلودگی به اجرام بیماری زا انجام شود. اقدامات مربوط به امنیت زیستی می تواند در سطح ملی، استانی یا گله ای انجام شود.

امنیت زیستی در سطح گله معمولا توسط تیم مدیریت هدایت می شود. بنابراین برنامه، تلاش می شود تا بیماری هایی که در گله وجود ندارد، وارد گله نشده و هم چنین انتقال بیماری هایی که در گله وجود دارد، محدود شود. مثال هایی از بیماری هایی که در این حالت می توانند در گله کنترل شوند عبارتند از ورم پستان با عامل Streptococcus agalactiae و BVD (bovine viral diarrhea). یک برنامه ی موفق امنیت زیستی باید به طور واضح مشخص کند که گروه های دام در دامداری چگونه از یکدیگر جدا شوند، رفت و آمد ماشین ها، افراد، دام ها و تجهیزات چگونه مدیریت شود و روش های شست و شو و ضدعفونی چگونه استفاده شوند تا باعث کاهش عوامل بیماری زا در گله شوند.

عوامل خطر مسبب ورود یک بیماری به دامداری شامل چه مواردی می شود؟

هرچند که بیماری های عفونی از روش های مختلفی می توانند وارد یک دامداری شوند، انتقال بیماری از طریق ورود دام های جدید به گله، تلقیح یا در مواجهه با سایر حیوانات از مهم ترین عواملی است که می تواند این بیماری ها را انتقال دهد.

گله جدید و جمعیت نر و ماده های جایگزین از راه های عمده ی اضافه شدن ژنتیک جدید به گله می باشند. این فرایند به ظاهر بی خطر یک راه بسیار رایج برای عرضه ارگانیسم های مسبب بیماری است. دامداران می بایست تلاش کنند، حیوانات را از منابعی با وضعیت سلامت شناخته شده خریداری کرده و با دامپزشکان مشورت نمایند. علاوه بر این باید برای موارد زیر برنامه ریزی شود:

  • تمام حیوانات تازه وارد و حیواناتی که از محل هایی نظیر نمایشگاه ها و بازارها که در معرض برخورد با سایر حیوانات قرار داشته اند باز می گردند،  حداقل به مدت دو هفته و ترجیحا یک ماه قرنطینه کنید. قرنطینه باید در محل هایی کاملا جدا از حیوانات اصلی باشد. پوشش خارجی ( نظیر چکمه و روپوش ) که حین سر زدن به حیوانات در قرنطینه استفاده می شود را نباید در زمان مراقبت از حیوانات دیگر پوشید. در صورتی که قرنطینه کامل امکان پذیر نیست،  باید اصطبل یا چراگاه متفاوت به منظور جلوگیری از تماس پوزه به پوزه و استفاده از آب و غذای مشترک ایجاد شود. در حین قرنطینه دام ها به منظور تشخیص بیماری های مهم و مورد توجه باید مورد آزمایش قرار گیرند، و تا قبل از رسیدن نتیجه ی منفی این آزمایش ها حیوانات قرنطینه شده نباید با حیوانات مقیم گله مخلوط شوند.
  • با کمک دامپزشک خود یک برنامه و پرتکل بهداشتی تهیه کنید که شامل کنترل و واکسیناسیون علیه بیماری هایی که در طی برنامه مدیرتی خود بیشتر با آن ها برخورد می کنید، باشد.
  • حیواناتی که علائم بیماری را نشان می دهند به منظور به حداقل رساندن خطر ابتلا سایر حیوانات، قرنطینه کنید و با دامپزشک گله به منظور انجام آزمایش های تشخیصی لازم و شروع درمان مشورت کنید.
در مورد افرادی که از مزرعه بازدید می کنند، باید چه اقداماتی انجام داد؟

برخی مزارع مانند مزارع بزرگ طیور یا خوک برنامه های پیشرفته ی خوبی به منظور رعایت امنیت زیستی و کنترل حضور افراد دارند. در شرایط خاص مانند شیوع آنفولانزای خوکی یا طیور و یا بیماری تب برفکی درایالات متحده  برنامه های کنترلی  این واحد ها نیز ممکن است نیازمند سختگیری بیشتر و کنترل جدی تر دسترسی افراد به این مزارع باشد. در مواقع عادی تر، در نظر گرفتن خطرات نسبی، امکان رسیدن به یک رویکرد عملی در مواجهه با بازدید کنندگان از مزرعه را به شما می دهد.

بازدیدکنندگان کم خطر

بازدیدکنندگان از نواحی شهری  یا سایر افراد که هیچ گونه تماسی با حیوانات اهلی ندارند ، خطر اندکی برای انتقال آلودگی به مزرعه دارند. برخی اقدامات به منظور احتیاط بیشتر می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • از بازدیدکنندگان بخواهید لباس تازه شسته شده و پاپوش های تمیز بپوشند. برای احتیاط می توانید چکمه های یک بار مصرف (یا چکمه های پلاستیکی تمیز که ضد عفونی می شوند ) و روپوش را در اختیار آن ها قرار دهید. این اقدامات علاوه بر ایجاد محافظت بیشتر برای گله شما از آلوده شدن لباس های بازدید کنندگان به میکروارگانیسم های دامداری شما جلوگیری می کند.
  • بیش از حد به حمام های ضد عفونی کننده اعتماد نکنید. تحقیقات نشان داده است که این حمام ها ( مانند حوضچه ضدعفونی کننده چکمه) جز غیر قابل اعتماد ترین روش های رایج ضد عفونی هستند. این حوضچه های ضدعفونی در صورتی می توانند تاثیر بیشتری داشته باشند، که چکمه ها قبل از غوطه وری تمیز شده و زمان کافی ، معمولا حداقل  ۵ دقیقه ، به ماده ی ضد عفونی کننده داده شود.
  • در صورت امکان اجازه ورود بازدیدکنندگان به بهاربند، قدم زدن در آخور ها یا تماس با حیوانات را ندهید.
  • به بازدیدکنندگان اجازه ورود مواد غذایی به مزرعه را ندهید.

هنگام خروج  بازدیدکنندگان از دامداری، ­برای چکمه­های یکبار مصرف و زباله ها ظرفی پلاستیکی محیا کنید، و از بازدید کنندگان درخواست کنید که قبل از ترک دامداری دستها یا چکمه های خود را بشویند. مکانی را برای شستن دستها و چکمه ها دردامداری تعیین کنید که دارای آب در دسترس،ضدعفونی کننده،حداقل یک برس و دستمال کاغدی باشد. دستهایتان را با صابون و آب گرم به مدت حداقل سی ثانیه تا یک دقیقه بشورید در صورتی که آب و صابون در دسترس نبود، می توانید از پاک­کننده­های یک بار مصرف الکلی یا ژل­های بهداشتی استفاده کنید.

بازدید کنندگان با خطر متوسط

افرادی که بطور معمول از دامداری ها بازدید می کنند،امّا هیچ ارتباطی با حیوانات نداشته یا ارتباط کمی با آن ها دارند­ در این گروه قرار می گیرند. فروشندگان،کارکنان انتقال سوخت و خوراک و مکانیک ها نمونه هایی از این گروه هستند. این افراد باید علاوه بر مواردی که در مورد افراد کم خطر عنوان شد، موارد زیر را نیز رعایت کنند:

  • این افراد اگر هرگونه تماسی با خوراک،حیوان،خاک و کود دارند، باید لباس کار و چکمه تمیز بپوشند(پاپوش یک بار مصرف یا تمیز یا چکمه های ضدعفونی شده).
  • هر گونه تجهیزات نمونه برداری در هر بار استفاده باید تمیز و ضدعفونی شود.
  • چکمه های کثیف باید تمیز و ضدعفونی شوند و لباس کار باید در آورده شود و در یک ظرف پلاستیکی قبل از ورود مجدد به وسایل نقلیه قرار بگیرد.
بازدید کنندگان با خطر بالا

این افراد در دامداری شامل تلقیح کنندگان، کارگران، دامپزشکان، افرادی که در حمل و نقل دام فعالیت دارند، دامدار های اطراف دامداری شما می شوند. این گونه افراد معمولا ارتباط نزدیکی با حیوانات و ترشحات بدنشان دارند. این افراد باید علاوه بر مواردی که در مورد سایر افراد با خطر کم و متوسط عنوان شد، موارد زیر را نیز رعایت کنند:

  • وسایل نقلیه باید تمیز و عاری از هرگونه کود قابل مشاهده بر روی تایر و چرخ ها باشند. در وضعیت اضطراری یک بیماری همچون بیماری FMD باید محدودیت هایی برای دسترسی به دامداری اعمال شده و وسایل نقلیه ضد عفونی شوند. در صورت شیوع بیماری خاص باید داخل وسیله ی نقلیه تمیز شود (در واقع داخل این وسایل باید قابل تمیز کردن باشد). تراکتورها و تریلی ها دامی قبل از وارد شدن به دامداری باید تمیز و کاملا ضد عفونی شوند.
  • بازدیدکنندگان باید با لباس،چکمه و تجهیزات تمیز برای هر بازدید از دامدرای بیایند.تجهیزات و ابزارآلاتی که تماس مستقیم با حیوان دارند(وسایل شاخ سوزی،اخته کردن و تجهیزات مقید سازی)باید بعد از استفاده تمیز و ضدعفونی(یا استریل) شوند و به گونه ای نگهداری شوند که دوباره آلوده نشوند.
  • در هنگامی که فرد در تماس مستقیم با دام است،آستین، دستکش یا لباس یک بار مصرف یا لباس کاری که قابلیت شست و شو و ضدعفونی دارد، باید استفاده گردد.
  • قبل از ترک دامداری، تجهیزات کثیف و چکمه ها باید تمیز،شسته و با یک ضدعفونی کننده ی مناسب ضدعفونی شوند.روپوش های کثیف قبل ورود مجدد به وسایل نقلیه باید تعویض شوند. دست های آلوده و آرنج ها باید با صابون و آب یا یک تمیزکننده مناسب شسته شوند.
  • کارکنان دامداری که در منزل خودشان دام دارند باید با لباس های تمیزی که قبلا در معرض دام های خودشان نبوده، کار کنند و در این مورد باید به گاوداری گزارش دهند. آنها می توانند برای دامداری روپوش و چکمه های ضدعفونی شده جدا فراهم کنند یا این که دامداری برای کارکنان لباس کار و چکمه ای فراهم کند که در دامداری باقی بماند.
در مورد همسایگان چطور؟ آنهایی که برای بازدید کوتاه یا کمک یا هر دلیل دیگری به دامداری ما می آیند

اکثر ما انسانها قصد رنجاندن همسایه یا دوست خود را نداریم می توان برای مدت زمانی که انها در دامداری  ما هستند تعدادی چکمه و لباس تدارک دید و برای جلوگیری از آزرده خاطر شدن انها توضیح داد، این کار در جهت حفظ سلامت گله ی آن ها و متقابلا گله ی شماست.

چگونه می توان لباس کار ها را در طول زمستان تمیز نگه داشت؟

برای بعضی کارها خرید و استفاده کاور پلاستیکی برای پوشاندن لباس ها که به آسانی تمیز و ضد عفونی می شود و اجازه ورود مایعات وخیس شدن آنها را نمی دهد می تواند کمک کننده باشد. بعضی از جنس های لباس کار مانند نایلون نسبت به کتان و جنس های دیگر نفوذ پذیری کمتری دارد بنابراین تمیز کردن آنها نسبت به کتان و جنس های دیگر می تواند راحت تر باشد.   شستن پی درپی بیشتر کاورها و لباس های کاری دشوار است. می توان لباس هایی که دارای لایه خارجی هستند، خرید که دارای لایه پلاستیکی جدا شدنی هستند و یا از لباس های ضد آبی که دارای لایه داخلی برای گرمی و راحتی هستند، استفاده کرد. می توان بادگیرهای ارزان قیمت پلاستیکی هم برای استفاده روی لباس های کار خریداری کرد. این لایه های خارجی را می توان به دفعات عوض کرد و شستشو داد. همچنین داشتن تعدادی از آنها این امکان را به شما می دهد که در اکثر اوقات تمیز باشید.

در رابطه با حیات وحش چه اقداماتی باید انجام داد ؟

 خوشبختانه بیماری هایی که باعث ضرر و زیان به پرورش دهندگان دام ها می شود اغلب مخصوص به همان گونه ی جانوری هستند هم چنین در رابطه با حضور حیوانات حیات وحش در اطراف دامداری میزان خطر مشخصی تعیین نشده است. اگر چه بعضی از بیماری ها مثل هاری لپتوسپیروز و سالمونلوز می توانند توسط پرندگام و جانوران موذی مثل موش صحرایی انتقال داده شده و شیوع پیدا کنند. هر چند که تقریبا غیر ممکن است که ازتماس دام ها با این حیوانات جلوگیری کرد. می توانیم محوطه  و محل های نگهداری را از بسیاری از گونه ها محافظت کنیم و محیط را از عواملی که باعث ورود و جذب آن ها می شود خالی کنیم. غلات و سایر منابع احتمالی غدایی را از دسترس پرندگان و جانوران موذی خارج کنیم. تخته های قدیمی و یا توده هیزم های جمع شده را برای جلوگیری از مخفی شدن احتمالی و پیدا کردن لانه های آنها بررسی کرده و تمیز کنیم. بررسی کردن انبار علوفه برای پیدا کردن شواهد حضور گربه و راکون که از کاه و یونجه برای ساخت لانه ی خود یا محل دفع فضولات خود استفاده می کنند، باید مد نظر قرار گیرد. برای مدیریت گله های شیری، ماکیان و خوک ها این نکته دارای اهمیت است که برنامه ای برای کنترل آفات یا حداقل برای حشرات جانوران موذی و پرندگان داشته باشند.

image 4
آیا تجهیزات دامدرای می تواند خطر وارد کردن بیماری به گله را به همراه داشته باشد؟

آن دسته از تجهیزاتی که وارد محیط شده و با دام ارتباط پیدا می کنند یا برای تخلیه مواد وارد دامداری می شوند، می توانند منبع بیماری باشند. ماشین آلات حمل مدفوع نباید بدون تمیز کردن و ضدعفونی شدن بین گله های مختلف رفت و آمد کنند. همچنین ماشین الاتی مثل لودر و بیل مکانیکی که هر دو در فارم برای برداشتن مدفوع و پخش غذا استفاده می شوند می توانند در انتشاربیماری هایی مثل سالمونلوز لپتوسپبیروز و بیماری یون نقش داشته باشند. شستشو و ضد عفونی کردن این ماشین آلات باید به شکل منظم انجام شود. لاستیک های ماشین الات و کف آنها می توان پناهگاه میکروبهای عوامل بیماری باشند. خصوصا اگر این ماشین ها به داخل آمده و در تماس مستقیم با فضولات حیوانی قرار بگیرند. به جز بعضی موارد، طیف بسیاری از میکروب ها بعد از مدتی بیرون از بدن حیوان زنده از بین می روند و این وسایل نقلیه برای انتقال بیماری مثل تب برفکی که می تواند بسیار مسری باشد بحرانی تلقی می شود.

مجموعه اقدامات امنیت زیستی، بدون منع کامل ورود به دامداری که ممکن است برای مثال در وضعیت اورژانسی تب برفکی سودمند باشد، می تواند هر روزه اجرا شود. اجرای اقدامات امنیت زیستی مستلزم برنامه ای است که به آن وفادار ماند و برای کشف نواقص آن باید به روزرسانی با دانش جدید و مرور آن به صورت منظم انجام شود. اگر اکثریت تولیدکنندگان یک برنامه کار آمد را قبول کنند این برنامه بیشترین درصد موفقیت را به همراه خواهد داشت.  در نهایت باید به خاطر داشت که ورود دام ها آلوده به دامداری، آلوده بودن علوفه و تجهیزات به معنی بزرگترین تهدید برای ورود بیماری هاست که با برنامه ریزی این خطرات محدود می شوند.

منبع: ohioline.osu.edu

0 0 رای ها
امتیاز به این نوشته
به اشتراک گذاری بر روی twitter
به اشتراک گذاری بر روی linkedin
به اشتراک گذاری بر روی telegram
به اشتراک گذاری بر روی whatsapp
به اشتراک گذاری بر روی email
عناوین مقاله
0 0 رای ها
امتیاز به این نوشته
اشتراک در
اطلاع از
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments